سازه فضاکار (به انگلیسی Space frame) به سازه‌هایی اطلاق می‌شود که با استفاده از یک الگوی هندسی سه بعدی خاص و گاها پیچیده، طراحی و ساخته می‌شوند. به عبارت دقیق تر و علمی میتوان گفت سازه فضایی (Space frame) یک نوع سازه‌ی سه بعدی است که به عنوان یک شبکه‌ی مجتمع از قطب‌ها و اجزای ساختاری به کار می‌رود. این سازه با استفاده از اجزای خمشی و تغییرشکل‌پذیر، توانایی پاسخگویی بالا به بارهای استاتیک و دینامیک را دارد. در این مقاله، به بررسی کاربردهای سازه‌های فضایی، مزایا و معایب آن، لیست انواع ساختارها و اشکال سازه‌های فضایی، و همچنین انواع سقف و استراکچر سازه فضاکار پرداخته می‌شود.
کاربرد سازه‌های فضایی
سازه‌های فضایی در بسیاری از زمینه‌ها کاربرد دارند. در صنعت ساختمان، سازه‌های فضایی برای ساخت بناهای بلند و پل‌ها به کار می‌روند. همچنین، در ساخت سالن‌های ورزشی، استادیوم‌ها، و پوشش‌های بزرگ نیز استفاده می‌شوند. علاوه بر این، سازه‌های فضایی در ساخت استراکچر پرتاب فضاپیماها و سفینه‌های فضایی نیز بکار می‌روند.
مزایا و معایب سازه فضاکار
در این بخش از سایت بانک اطلاعات ساختمانی به معرفی مزایا و معایب این سازه می پردازیم. توجه شما را به ادامه مطلب جلب می‌کنیم.
مزایا
وزن سبک: سازه‌های فضایی به دلیل استفاده از قطب‌ها و اجزای سبک و مقاوم، وزن سبکی دارند که موجب کاهش هزینه‌های ساخت و حمل و نقل می‌شود.
استحکام بالا: این سازه‌ها با توزیع مناسب قوا، استحکام بالایی دارند و به راحتی می‌توانند با بارهای استاتیک و دینامیک مقابله کنند.
انعطاف‌پذیری: سازه‌های فضایی قابلیت تغییرشکل و انعطاف پذیری بالایی دارند که در مقابل نیروهای بادی و زلزله مقاومت خوبی ارائه می‌دهند.
زمان کوتاه ساخت: به دلیل استفاده از قطب‌ها و اجزای آماده، ساخت سازه‌های فضایی به طور کلی زمان کمتری نسبت به سازه‌های سنتی نیاز دارد.
معایب
پیچیدگی ساخت: سازه‌های فضایی پیچیدگی بیشتری نسبت به سازه‌های سنتی دارند و نیاز به محاسبات و طراحی دقیق‌تری دارند.
هزینه بالا: علی‌رغم هزینه‌های پایین‌تر ساخت، هزینه محاسبات و طراحی سازه‌های فضایی بالاتر است و نیاز به تخصص فنی بیشتری دارد.
محدودیت در استفاده از فضای داخل: سازه‌های فضایی به دلیل تراکم اجزا و شبکه‌بندی، می‌توانند منجر به محدودیت در استفاده از فضای داخل ساختمان شوند.
لیست انواع ساختارها و اشکال سازه فضایی:
سازه فضایی مکعبی
سازه فضایی کروی
سازه فضایی استوانه‌ای
سازه فضایی مخروطی
سازه فضایی هیبریدی
و …
انواع سقف و استراکچر سازه فضاکار:
سقف فضایی کروی
سقف فضایی مخروطی
سقف فضایی سینوسی
سقف فضایی گنبدی
و …
جمع بندی: سازه فضاکار با کاربردهای گسترده‌ای در صنعت ساختمان، نقش مهمی در ساخت بناهای بلند و پل‌ها، استراکچر قرارگیری فضاپیماها و سفینه‌های فضایی، و سالن‌های ورزشی دارد. مزایا و معایب استفاده از این سازه‌ها را بایستی در نظر گرفت و با توجه به نیازها و محدودیت‌های پروژه، تصمیم‌گیری صحیحی در مورد استفاده از آن‌ها انجام داد. همچنین، لیست انواع ساختارها و سقفهای فضایی به طراحان و مهندسان امکان انتخاب گزینه‌های متنوع‌تری را جهت طراحی و اجرا می‌دهد. در ادامه به لیست سازندگان و اجرا کنندگان سازه های فضاکار می پردازیم.
